JAK SEN WPŁYWA NA ZAPAMIĘTYWANIE I UCZENIE SIĘ U DZIECI?

Czy wiesz jak duża jest rola snu w rozwoju poznawczym i znaczenie regularności snu dla dzieci?

Sen odgrywa kluczową rolę w rozwoju i funkcjonowaniu dzieci, zarówno pod względem fizycznym, jak i poznawczym. Regularny i odpowiedni czas snu ma istotny wpływ na procesy zapamiętywania i uczenia się u najmłodszych. Zrozumienie tego związku jest niezwykle ważne dla rodziców i opiekunów, którzy chcą wspierać optymalny rozwój poznawczy swoich dzieci.

Jak sen REM wpływa na zapamiętywanie i uczenie się u dzieci?

Podczas snu dziecko przechodzi przez różne fazy snu, w tym sen REM i NREM, które mają istotne znaczenie dla procesów zapamiętywania i uczenia się. Podczas fazy snu REM zachodzą ważne procesy konsolidacji pamięci, które polegają na przenoszeniu informacji z "krótkoterminowej pamięci roboczej" (znajdującej się w hipokampie) do "długoterminowej pamięci trwałej" (przetrzymywanej głównie w korze). To właśnie w tej fazie mózg selektywnie przetwarza i organizuje informacje, umożliwiając ich lepsze zapamiętanie.

Jeśli dziecko w wieku szkolnym śpi mniej niż 8 godzin lub jego sen jest mocno nieregularny (pory zasypiania różnią się o więcej niż 2-3 godziny) - wtedy fazy snu wolnofalowego NREM są skrócone i jest ich mniej (fazy występujące w I części nocy) - czyli te fazy w których następuje:

- przeniesienie informacji z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej oraz

- konsolidacja informacji czyli wytwarzanie relacji i powiązań między informacjami

 w efekcie zapamiętywanie jest słabsze lub nie następuje wcale.

Odpowiednia ilość snu jest niezbędna dla optymalnego funkcjonowania procesów pamięciowych u dzieci. Niedobór snu może negatywnie wpływać na zdolność dziecka do zapamiętywania i utrwalania informacji. Brak snu może prowadzić do:

- trudności w koncentracji,
- osłabienia zdolności poznawczych oraz
- obniżonej wydajności intelektualnej.

Kluczowa rola ustalonych godzin snu w procesach poznawczych u dzieci

Regularny rytm snu również odgrywa istotną rolę w procesie zapamiętywania i uczenia się. Dzieci, które mają ustalone stałe godziny snu i budzenia się, znacznie efektywniej przyswajają wiedzę i posiadają zdolność lepszego zapamiętywania. Regularny rytm snu pomaga w utrzymaniu stabilnego zegara biologicznego dziecka, co przyczynia się do lepszej organizacji procesów poznawczych.

Stworzenie optymalnych warunków snu dla dzieci - klucz do lepszego zapamiętywania i uczenia się

Nie tylko ilość snu, ale także jakość snu ma znaczenie dla zapamiętywania i uczenia się u dzieci. Sen głęboki, - wolnofalowy, który występuje w fazach NREM (fazy w I części nocy), odgrywa także istotną rolę w procesie utrwalania pamięci proceduralnej, czyli umiejętnościach motorycznych i automatycznych, takich jak chodzenie czy mówienie. Dlatego ważne jest, aby dzieci miały odpowiednie warunki do osiągnięcia głębokiego snu, takie jak:

- spokojne i ciche otoczenie,
- odpowiednia temperatura pomieszczenia,

- spokój i brak pobudzeń przed zaśnięciem (pobudzenie wpływa na wytwarzanie kortyzolu - hormonu stresu),
- wygodne łóżko z materacem i poduszką, dobranymi do potrzeb budowy anatomicznej dziecka.

Regularność snu oraz prawidłowa długość snu u dzieci jest często bagatelizowana - bardzo często rodzice uważają, że skoro dziecko jest aktywne w godzinach nocnych - to znaczy, że lubią zasypiać późno czyli jest to dla nich naturalne czyli zdrowe. Niestety, nie każde zachowanie dzieci które podejmują są dla nich zdrowe.

Źródło:

1) "Dlaczego śpimy". Matthew Walker. Wyd. marginesy. S..: 128.

2) "Jak się uczymy. 26 naukowo potwierdzonych mechanizmów". Schwartz Daniel L. Tsang. Wyd. PWN. S.: 263