KAWA A SEN - KIEDY KAWA POMAGA, A KIEDY SZKODZI
Włosi uwielbiają kawę, dzięki nim możemy cieszyć się małym, ale intensywnym espresso. Picie kawy we Włoszech ma charakter kultowy i jest jednym z sposobów spędzania wolnego czasu. Rodziny spotykają się w kawiarniach, aby delektować się różnymi rodzajami kaw, takimi jak cappuccino, espresso czy latte macchiato. Istnieją również tradycje związane z piciem kawy w określonych okolicznościach, dlatego powinniśmy zwracać uwagę na ilość i porę spożywania kawy, aby nie zakłócić naszego snu.
Jak kawa – kofeina, wpływa na nasz organizm?
Kawa zawiera substancję pobudzająca zwaną kofeiną. Kofeina jest przeciwnikiem adenozyny, to znaczy walczy o priorytet w dostępie do receptorów w mózgu. Adenozyna kumuluje się w trakcie dnia, to ona wysyła sygnał dotyczący senności. Poprzez tymczasowe zablokowanie receptorów, odczuwamy fałszywe rozbudzenie zamiast senności. Pomimo ograniczone dostępu do receptorów, adenozyna i tak jest kumulowana. Kiedy układ trawienny poradzi sobie z filiżanką kawy, uderza nas nagromadzona adenozyna. To w tym momencie odczuwamy zjazd kofeinowy, usprawiedliwiając to niskim poziomem energii.
Dlaczego powinniśmy pić kawę?
- Poprawa funkcji poznawczych - dane pochodzące z metaanaliz świadczą o istnieniu zależności między spożywaniem umiarkowanych ilości kawy a zahamowaniem związanego z wiekiem pogorszenia sprawności poznawczej (Haller et al., 2018)
- Pomoc w nauce – zawarta w kawie kofeina, wspiera proces uczenia się, zapobiegając spadkom energii. (Borota i in., 2014). Dzięki kawie, jesteśmy bardziej skoncentrowani oraz pomaga nam w zapamiętywaniu.
- Poprawa samopoczucia – poprzez zablokowane receptory adenozyny, zwiększa się stężenie neurotransmiterów:
1. Dopamina – odpowiedzialna za poczucie szczęścia, chęć do działania, podejmowania aktywności.
2. Noradrenalina – funkcje poznawcze składają się z: czujności, koncentracji, zapamiętywania, uważności
- Poprawa wydajności wytrzymałościowej – Zawarta w kawie kofeina blokuje receptory adenozyny, odpowiedzialne za odczuwanie zmęczenia. Wykorzystując ten fakt, osoby aktywne fizyczne suplementują kofeinę w różnych postaciach; tabletek, żeli energetycznych. Dzięki opóźnionemu zmęczeniu, jesteśmy w stanie pracować wydajniej – dłużej.
Picie kawy - kofeiny, może też oddziaływać negatywnie
1. Problemy z zaśnięciem – wypicie kawy wieczorem utrudni, a w najgorszym przypadku uniemożliwi zaśnięcie. Warto zapamiętać, iż kofeina rozkłada się nawet do 6 godzin w zależności od osoby. Zdarzają się sytuację, w których „nie czujemy” kofeiny, a ta mimo to oddziałuje na organizm.
2. Gorsza jakość snu – nawet śladowa ilość kofeiny w organizmie, wpływa na fazy REM (Rapid Eye Movement). Która ma istotną rolę w zapamiętywaniu. Efektem może być słabsza konsolidacja informacji lub jej kompletny brak.
3. Zaburzenie rytmu dobowego – uzależnienie od kofeiny, późne pory spożywania kofeiny prowadzi do rozregulowania rytmu dobowego. Skutkiem jest rozdrażnienie, obniżenie poziomu koncentracji. Kiedy wstajemy rano po kilku godzinach snu i czujemy się senni to znaczy, że adenozyna nie została zredukowana do minimum.
Zapamiętaj!
1. Wypij ostatnią kawę popołudniu.
2. Kontroluj ilość spożywanej kawy.
3. Zarówno drzemka, jak i kofeina, nie jest w stanie zastąpić komfortowego, jakościowego głębokiego snu nocnego.
Aby dowiedzieć się więcej o drzemce, przeczytaj: DRZEMKA – KIEDY POMAGA, A KIEDY ZASZKODZI